Voorblad > Z zaad █ Zelfstandig naamwoord Plantenvoortbrengsel (uitgegroeide zaadknop) waaruit een plant van dezelfde soort kan groeien. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaad_(plant) ● Verwante termen:
● Duitse term, woordverwant: Saat
● Duitse termen, vertaalequivalenten in biologie: Same, Samen ● Nederduits: Saat https://de.wiktionary.org/wiki/Saat https://de.wikipedia.org/wiki/Same_(Pflanze) www.dwds.de/wb/Samen https://de.wiktionary.org/wiki/Same https://de.wiktionary.org/wiki/Samen www.plattmakers.de/nl/850/Saat ● Engelse term: seed https://en.wikipedia.org/wiki/Seed https://en.wiktionary.org/wiki/seed www.etymonline.com/word/seed ● Franse term: graine https://fr.wikipedia.org/wiki/Graine + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaad zaadbank
zaad•bank █ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaadbank_(ecologie) https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaadbank_(genenbank) Ecopedia www.ecopedia.be/12/encyclopedie ● Verwante termen: ● Duitse termen: Saatbank, Saatgutbibliothek https://de.wikipedia.org/wiki/Saatgutbibliothek ● Engelse termen: seed bank, soil seed bank, canopy seed bank https://en.wikipedia.org/wiki/Seedbank https://en.wikipedia.org/wiki/Soil_seed_bank https://en.wikipedia.org/wiki/Canopy_seed_bank ● Franse termen: banque de semence, banque de graines du sol https://fr.wikipedia.org/wiki/Banque_de_semence https://fr.wikipedia.org/wiki/Banque_de_graines_du_sol + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadbank zaadbed
zaad•bed █ Zelfstandig naamwoord Bodem waarin zaden kiemen. ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadbed zaadboom zaad•boom █ Zelfstandig naamwoord ■ Bosbouwkundig synoniem: overstaander
1. Boom die met zijn zaad nakomelingen voortbrengt. 2. In de bosbouw: Een boom die men bij een kapping laat staan om nakomelingen voort te brengen.
● Verwante termen ● Duitse term: Samenbaum ● Engelse term: seed tree https://en.wikipedia.org/wiki/Seed_tree ● Franse term: estallon. In een middelbos: baliveau de l'âge de la dernière coupe = overstaander die blijven staan is bij de laatste kap. Bron: http://micmap.org/dicfro/search/dictionnaire-godefroy/estallon https://en.wiktionary.org/wiki/estalon + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadboom zaadgoed
zaad•goed █ Zelfstandig naamwoord Zaaizaad. Hetgeen gezaaid wordt. Bron: Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087670.re.168 ● Verwante termen: zaadknop
zaad•knop █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniemen: zaadbeginsel, ovulum Kleine knopvormige structuur in het vruchtbeginsel, vóór de bevruchting. Groeit uit tot een zaad. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaadknop ● Verwante term: zaad ● Duitse term: Samenanlage https://de.wikipedia.org/wiki/Samenanlage ● Engelse term: ovule https://en.wikipedia.org/wiki/Ovule ● Franse term: ovule https://fr.wikipedia.org/wiki/Ovule_(botanique) + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadknop zaadlob
zaad•lob █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: cotyl Het eerste blaadje van een kiemplant. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaadlob ● Verwante termen: ● Duitse termen: Keimblatt, Kotyledone, Kotyledo https://de.wikipedia.org/wiki/Kotyledone ● Engelse termen: cotyledon, seed-leaf https://en.wikipedia.org/wiki/Cotyledon ● Franse term: cotylédon https://fr.wikipedia.org/wiki/Cotylédon + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadlob zaadmantel
zaad•man•tel █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: arillus Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaadmantel ● Verwante term: zaad ● Duitse termen: Arillus, Samenmantel https://de.wikipedia.org/wiki/Arillus ● Engelse termen: aril, arillus https://en.wikipedia.org/wiki/Aril ● Franse termen: arille https://fr.wikipedia.org/wiki/Arille + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadmantel zaad•oogst
█ Zelfstandig naamwoord Oogst van zaden. ● Verwante termen: zaadplanten
zaad•plan•ten █ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaadplanten ● Verwante termen: ● Duitse term: Samenpflanzen https://de.wikipedia.org/wiki/Samenpflanzen ● Engelse term: seed plants https://en.wikipedia.org/wiki/Spermatophyte ● Franse term: plantes à graines https://fr.wikipedia.org/wiki/Spermatophyta + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadplanten ■ Kortweg: pluis
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaadpluis (bv vrouwelijke populier) ● Verwante termen: ● Duitse term: Samenhaar https://de.wikipedia.org/wiki/Samenhaar + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadpluis 2. Bos of deel van een bos dat aangeduid is als plaats om zaadgoed te winnen. Zaadboomgaard.
1. Lichaam dat zaad vangt.
2. Naamwoord van handeling van zaad vangen.
zaadverspreiding
zaad•ver•sprei•ding █ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zaad verspreiden Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaad_(plant)#Natuurlijke_verspreidingswijze_van_zaden ● Verwante termen: ● Duitse term: Samenausbreitung https://de.wikipedia.org/wiki/Samenausbreitung ● Engelse term: seed dispersal https://en.wikipedia.org/wiki/Seed_dispersal ● Franse term: dissémination des graines https://fr.wikipedia.org/wiki/Dissémination_des_graines + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadverspreiding ● Duitse term: Samenvorrat
zaadvorming
zaad•vor•ming █ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zaad vormen ■ Synoniem: zaadzetting De vorming van zaad in een plant. ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaadvorming zaad win•nen
█ Werkwoordelijke woordgroepZaad oogsten van planten, in het bijzonder van bomen en struiken. zaadwinning
zaad•win•ning █ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zaad winnen Kijk bij zaad winnen.
zaad zet•ten
█ Werkwoordelijke woordgroep Bij een plant: Vormen van een vruchtbeginsel na de bloei. ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaad-zetten zaadzetting
zaad•zet•ting █ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zaad zetten ■ Synoniem: zaadvorming Kijk bij zaadvorming. zaag
█ Zelfstandig naamwoord Getand snijwerktuig waarmee door heen en weer te bewegen hout in stukken deelt. Bron: Van Dale www.vandale.be/opzoeken?pattern=zaag&lang=nn Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaag
Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zaag Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087696 ● Verwante termen: ● Duitse term: Säge
https://en.wikipedia.org/wiki/Saw● Nederduitse term: Saag https://de.wikipedia.org/wiki/Säge www.plattmakers.de/nl/603/Saag ● Engelse term: saw ● Franse term: scie https://fr.wikipedia.org/wiki/Scie + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaag zaagbank
zaag•bank █ Zelfstandig naamwoord www.encyclo.nl/begrip/ZAAGBANK ● Verwante termen: ● Duitse term: Sägebank ● Engelse term: saw bench ● Franse term: table à scier? + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaagbank zaagbok
zaag•bok █ Zelfstandig naamwoord Bok (schraag, steun) om op te zagen. ● Verwante termen: ● Duitse term: Sägebock + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaagbok zaagezel
zaag•ezel █ Zelfstandig naamwoord Zaagbok, zaagstelling. Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M016273.re.18 Plaatsnaam in Achel (B): Den Ezel. Plaats waar een stelling stond waarop men bomen tot planken kon verzagen.
● Franse term: chèvre
zaaghout
zaag•hout █ Zelfstandig naamwoord Hout dat geschikt is of bestemd is om verzaagd te worden. Bron: http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087802.re.36 ● Verwante termen: ● Duitse term: Schnittholz ● Franse term: sciage + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaaghout zaag•klem
█ Zelfstandig naamwoord Toestel om een zaagblad zodanig vast te zetten, dat men haar gemakkelijk kan zetten en vijlen.
Bron, bewerkte tekst: Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087696.re.52 Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaagklem ● Verwante termen: ● Duitse termen: Sägeklemme, Sägekluppe ● Engelse termen: saw clamp, saw vise ● Franse term: étau d’affûtage + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaagklem zaagkuil
zaag•kuil █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zaagput Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaagkuil Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087802.re.57 http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087802.re.41 Leestekens van het Landschap www.leestekensvanhetlandschap.nl/zaagkuil ● Verwante termen:
● Duitse termen: Sägegrube, Sägekuhle
● Engelse term: saw pit https://en.wikipedia.org/wiki/Saw_pit ● Franse term: fosse de sciage + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaagkuil zaag•lust
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zaagwoede
De drang die een mens voelt om bomen om te zagen.
● Verwante termen: ● Duitse termen: Sägelust, Sägewut + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaaglust zaag•mō•len
█ Zelfstandig naamwoord ■ Voluit: houtzaagmolen
Molen waarin een grote zaag gebouwd is die aangedreven kan worden door wind, water, stoom of stroom.
Zaagtypen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaagmolen https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File%3AEnige_stoomhoutzagerij_van_Nederland-516937.ogv
https://nl.wikibooks.org/wiki/Houtzaagmolens_praktijkhandboek ● Verwante termen: zaagput
zaag•put
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zaagkuil Kijk bij zaagkuil.
zaag•smid
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniemen: zagenmaker, zagensmid
Smid die zich toelegt op het maken van zagen.
● Verwante term: zaag
● Duitse termen: Sägenschmid, Sägeschmied www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=Adelung&lemid=DS00110 www.rzuser.uni-heidelberg.de/~cd2/drw/e/sa/gesc/hmie/sageschmied.htm Scherschmid www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=DWB&lemid=GS07119 + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaagsmid zaag•sne•de
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: kerf
Snede die de zaag maakt. Wiktionary https://nl.wiktionary.org/wiki/zaagsnede ● Verwante termen: ● Duitse term: Sägeschnitt ● Engelse termen: kerf, saw cut, saw groove, saw slot www.merriam-webster.com/dictionary/kerf ● Franse term: trait de scie https://fr.wiktionary.org/wiki/trait_de_scie + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaagsnede zaagstelling
zaag•stel•ling █ Zelfstandig naamwoord Stelling waarop men met een kraanzaag hout kan zagen zaagezel, schraag ● Verwante termen: ● Duitse term: Sägegerust? ● Engelse termen: saw threstle, threstle
● Franse termen: échafaudage, tréteaux de sciage
+ Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaagstelling zaag•vijl
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: scherpvijl
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaagvijl ● Verwante termen: ● Duitse term: Sägefeile, Schärffeile ● Engelse termen: saw file, sharpening file
zaag•werk
█ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zagend werken Werk dat bestaat uit zagen.
Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087802.re.66 ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaagwerk zaagwoede
zaag•woe•de
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zaaglust Kijk bij zaaglust.
zaagzettang
zaag•zet•tang
█ Zelfstandig naamwoord ■ Kortweg: zettang
Kijk bij zettang.
█ Naamwoorden van handeling: (de) zaaiing, (het) zaaien
Als wederkerend werkwoord: zich uitzaaien
● Verwante termen: ● Duitse term: säen. Naamwoorden van handeling: Saat, Säen https://de.wikipedia.org/wiki/Saat ● Engelse term: sow. Naamwoord van handeling: sowing https://en.wikipedia.org/wiki/Sowing ● Franse term: semer. Naamwoorden van handeling: semis, les semailles https://fr.wikipedia.org/wiki/Semis_(agriculture) + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaaien zaai•graan
█ Zelfstandig naamwoord Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article_content&wdb=WNT&id=M087717 ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaaigraan ■ Synoniem: zaaimand
Wiktionary
https://nl.wiktionary.org/wiki/zaaikorf
Het Virtuele Land - Centrum Agrarische Geschiedenis www.hetvirtueleland.be/cag/items/show/48654 ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaaikorf Uit een zaad gegroeide jonge plant die uit de kiemfase is.
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaailing ● Verwante termen:
● Duitse termen: Sämling, Schössling
https://de.wikipedia.org/wiki/Sämling https://de.wikipedia.org/wiki/Schössling ● Duitse term, antoniem: Kernwuchs. Vrij vertaald: kiemgroei. Gekiemde plant <> gestekte plant, aflegger. https://de.wikipedia.org/wiki/Kernwuchs www.dwds.de/wb/Kernwuchs ● Engelse term: seedling https://en.wikipedia.org/wiki/Seedling https://en.wiktionary.org/wiki/seedling + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaailing zaaitijd
zaai•tijd █ Zelfstandig naamwoord Geschikte tijd om te zaaien; tijd waarin gezaaid hoort te worden. Bron: Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087728 ● Engelse term: sowing time
● Franse term: les semailles (ook: het inzaaien) + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zaaitijd zaai•zaad
█ Zelfstandig naamwoord Zaad dat voorbestemd is om gezaaid te worden.
Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087732 ● Verwante termen: zacht•hel•lend
█ Bijvoeglijk naamwoord De eigenschap hebbend te hellen onder een kleine hoek.
Bijvoorbeeld een zachthellende oever.
hellend, Wiktionary https://nl.wiktionary.org/wiki/hellend ● Verwante term: steilrand + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zachthellend zachtrot
zacht•rot █ Zelfstandig naamwoord Ecopedia www.ecopedia.be/395/encyclopedie/ Bomenbieb.nl www.bomenbieb.nl/boomziekte/korsthoutskoolzwam/ ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zachtrot █ Naamwoorden van handeling: (het) gezaag, (het) zagen
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Hout_zagen https://nl.wikipedia.org/wiki/Zagen_(verspaningstechniek) Wiktionary https://nl.wiktionary.org/wiki/gezaag https://nl.wiktionary.org/wiki/ge- ● Verwante termen: ● Duitse term: sägen
● Engelse term: saw In vroegere tijden. Iemand die, al dan niet beroepsmatig, bomen tot planken en balken zaagt.
Onderzager en bovenzager.
Patroniemen: Seegers, Zeegers Nomen agentis (naamwoord van een handelende). ● Verwante termen: ■ Voluit: houtzagerij
Plaats waar hout gezaagd wordt met machines.
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Houtzagerij ● Verwante termen: ● Duitse termen: Sägerei, Sägewerk https://de.wikipedia.org/wiki/Sägewerk ● Franse term: scierie
https://fr.wikipedia.org/wiki/Scierie + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zagerij zakband
zak•band █ Zelfstandig naamwoord Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087810 ● Verwante term: band zand•bin•der
█ Zelfstandig naamwoord 1. Plant die in zand groeit en met haar wortels zand vasthoudt.
2. Plant die in zand groeit en met haar bovengrondse delen (vooral gebladerte) zand vasthoudt.
● Verwante termen: ● Engelse term: sand binder
Merriam-Webster: a grass or other plant that grows in sand which it holds in place by its rootstocks and roots + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zandbinder zand•gron•den
█ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zandgronden ● Verwante termen: zand•heg
█ Zelfstandig naamwoord Leestekens van het Landschap www.leestekensvanhetlandschap.nl/zandheg zand•horst
█ Zelfstandig naamwoord ■ Wisselvorm: santhorst
Op zandgrond: Met kreupelhout begroeide hoogte.
Bron: Vroegmiddelnederlands Woordenboek, 1200-1300, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=VMNW&id=ID19082 Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=48313 ● Verwante termen: ● Engelse term:sandhurst https://en.wikipedia.org/wiki/Sandhurst + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zandhorst zand•in•waai
█ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zand inwaaien De verplaatsing van zand door de wind naar een windafwaarts gelegen gebied.
Een wal kan bescherming bieden tegen zandinwaai.
zand•pad
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zavelpad Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087914 zavelpad, Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087999.re.26 ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zandpad zandvang
zand•vang █ Zelfstandig naamwoord Joostdevree.nl www.joostdevree.nl/shtmls/zandvang.shtml ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zandvang zand•ver•stui•ving
█ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zand verstuiven
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zandverstuiving https://nl.wikipedia.org/wiki/Zandverstuiving_(natuurdoeltype) Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=64969&article=zandverstuiving Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087921 Leestekens van het Landschap www.leestekensvanhetlandschap.nl/zandverstuiving Toponiemen met zand als tweede lid: Cadzand Kootwijkerzand Hulshorsterzand Harskamperzand ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zandverstuiving zand•wal
█ Zelfstandig naamwoord Leestekens van het Landschap www.leestekensvanhetlandschap.nl/zandwal ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zandwal zand•weg
█ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zandweg Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087922 ● Verwante termen:
● Duitse term: Sandweg
www.duden.de/rechtschreibung/Sandweg + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zandweg █ Zelfstandig naamwoord Boom waarin zangvogels zingen.
zā•vel
█ Zelfstandig naamwoord ■ Wisselvorm: savel
■ Waarschijnlijk afgeleid van Latijn sabulum
Zand. Tevens plaatsnaam. Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zavel Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087999 Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zavel Neerlandistiek www.neerlandistiek.nl/2018/02/zavel/ Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Savelsbos ● Verwante term: dekzand + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zavel zā•vel•streek █ Zelfstandig naamwoord ■ zavel + streek
Streek, ook strekel [strē•kel] = bepaalde houten tuig om een zeisblad te scherpen.
Zavel = zand.
Zavelstreek = streek die met zand besmeerd wordt waarop de streek schurend vermogen krijgt.
zee•duin
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: kustduin Duin aan de kust.
Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M088055.re.196 www.geologievannederland.nl/landschap/landschapsvormen/kustduin ● Verwante termen: zeef
█ Zelfstandig naamwoord ■ Wisselvorm: zift Oorspronkelijk een komvormig handwerktuig met een bodem van gaas of vol gaatjes om mengsels te scheiden op basis van korrelgrootte, of vast van vloeibaar. Tegenwoordig gemaakt in vele vormen. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeef ● Verwante term: wan ● Duitse term: Sieb https://de.wikipedia.org/wiki/Sieb ● Engelse term: sieve https://en.wikipedia.org/wiki/Sieve ● Franse term: tamis https://fr.wikipedia.org/wiki/Tamis + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zeef zeef•maker
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zevenmaker https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sieber-1568.png www.beroepenvantoen.nl/Oude-beroepen-Z.html ● Verwante term: zeef ● Duitse term: Sieber, Siebmacher www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=PfWB&lemid=PS07475 + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zeefmaker zeelklos
zeel•klos
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: spanblok Kijk bij spanblok.
+ Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zeelklosZeelklos is een woord bedacht door Carlos Montfort. Voor het eerst wereldkundig gemaakt op 12 oktober 2019 op Termen van Boheest. zeewier
zee•wier █ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeewier ● Verwante termen:
● Duitse termen: Seetang, Tang
https://de.wikipedia.org/wiki/Seetang ● Engelse term: seaweed https://en.wikipedia.org/wiki/Seaweed ● Franse term: varech https://fr.wikipedia.org/wiki/Varech + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zeewier zeis
█ Zelfstandig naamwoord ■ Wisselvormen: seis, zeisie, zeisel, zeisen, zeisem, zeising, zeissie, zessie Bepaald handwerktuig om te maaien.
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeis Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zeis Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M088419 Geïntegreerde Taal-Bank, Instituut voor de Nederlandse Taal http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=results&wdb=wnt%2Cvmnw%2Conw%2Cmnw&uitvoer=HTML&lemmodern=%22zeis%22 Het Virtuele Land - Centrum Agrarische Geschiedenis www.hetvirtueleland.be/items/show/48661 Het MOT www.mot.be/resource/Tool/zeis?lang=nl zein, Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M088407 zeisen, Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zeisen Wiktionary https://nl.wiktionary.org/wiki/zeisen zeisene, Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=51207 zeisie, zeissie
-ie als plus-foneem
www.dbnl.org/tekst/_tij003195901_01/_tij003195901_01_0010.php https://books.google.be/books?id=0rPczFW55pAC&pg=PA32&lpg=PA32&dq=plusfoneem&source=bl&ots=YpteXuzVPi&sig=NgN3C8cgjVk8SdHolpwV7rmJKB0&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwik4pTJ_ZTdAhVMaVAKHdAhC-8Q6AEwAnoECAgQAQ#v=onepage&q=plusfoneem&f=false
● Verwante termen:
https://de.wikipedia.org/wiki/Sense_(Werkzeug) www.dwds.de/wb/Sense https://de.wikipedia.org/wiki/Sensenwerk ● Engelse term: scythe https://en.wikipedia.org/wiki/Scythe https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Scythes_in_art ● Franse term: faux https://fr.wikipedia.org/wiki/Faux_(outil) + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zeis zeis•blad
■ Kortweg: blad
■ Synoniem: zeismes
■ Kortweg: boom
■ Wisselvorm: zeisenboom
■ Synoniemen: snade, snaad, zeissteel Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=52866 Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M064634&article=snaad Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=56451 (swade) ● Verwante termen: ● Duitse termen: Sensenbaum, Sensenstiel, Sensenwurf ● Engelse termen: snath, snathe www.merriam-webster.com/dictionary/snath + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zeisboom zei•sen
█ Werkwoord █ Naamwoord van handeling: (het) zeisen ■ Wisselvorm: zeisenen
Met een zeis gras of graan maaien. Wiktionary https://nl.wiktionary.org/wiki/zeisen#Werkwoord ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zeisen zeisie
zei•sie
█ Zelfstandig naamwoord ■ Wisselvorm: zeis.
Kijk bij zeis.
zelfbestuiving
zelf•be•stui•ving █ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zelfbestuiven ■ Synoniem: autogamie Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zelfbestuiving Ecopedia www.ecopedia.be/378/encyclopedie ● Verwante termen: ● Duitse term: Selbstbestäubung https://de.wikipedia.org/wiki/Selbstbestäubung ● Engelse term: self-pollination https://en.wikipedia.org/wiki/Self-pollination ● Franse term: autopollinisation https://fr.wikipedia.org/wiki/Autopollinisation + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zelfbestuiving zelfbevruchting
zelfbevruchting █ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zelfbevruchten Samensmelting van een mannelijke gameet met een vrouwelijke gameet van hetzelfde individu. Bron, dode koppeling: http://static.digischool.nl/bi/pbb/search.php Een geslaagde zelfbestuiving leidt tot een zelfbevruchting. Bestuiven leidt niet noodzakelijk tot bevruchten. ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zelfbevruchting zelflossend blok
zelf•los•send blok █ Woordgroep [bijvoeglijk naamwoord + zelfstandig naamwoord] ■ Synoniem: zelflossende katrol Ecopedia www.ecopedia.be/221/encyclopedie  ● Verwante termen: ● Duitse term: Selbstauslösende Umlenkrolle (Bron: grube.de) ● Engelse term, Noord-Amerika: self releasing snatch block to snatch, afgeleid van het Nederlandse snakken en snaken www.merriam-webster.com/dictionary/snatch snakken, Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M064641 snaken, Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M064639 + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zelflossend-blok zelflossende katrol
zelf•los•sen•de ka•trol █ Woordgroep [bijvoeglijk naamwoord + zelfstandig naamwoord] ■ Synoniem: zelflossend blok Kijk bij zelflossend blok.
zelf•ont•bran•den
█ Werkwoord
█ Naamwoorden van handeling: (het) zelfontbranden, (de) zelfontbrandinganaërobe zelfontbranding, Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zelfontbranding_(scheikunde) ● Verwante term: broei + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zelfontbranden zelf•red•zaam
█ Bijvoeglijk naamwoord Het vermogen hebbend zichzelf te redden of te helpen. Bijvoorbeeld met de kennis van woningbouw, landbouw, bosbouw ...
zelfverspreider
zelf•ver•sprei•der █ Zelfstandig naamwoord dat degene/datgene noemt die/dat een handeling verricht (nomen agentis) Plant die haar zaden verspreid zonder externe hulp. (brem, springzaad) ● Verwante termen: ● Duitse term: Selbststreuer + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zelfverspreider zelfvoorzieningslandbouw
zelf•voor•zie•nings•land•bouw █ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zelfvoorzieningslandbouw https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestaanseconomie ● Verwante termen:
● Duitse term: Subsistenzwirtschaft
https://de.wikipedia.org/wiki/Subsistenzwirtschaft ● Engelse term: subsistence agriculture https://en.wikipedia.org/wiki/Subsistence_agriculture ● Franse termen: agriculture de subsistance, agriculture vivrière https://fr.wikipedia.org/wiki/Économie_de_subsistance https://fr.wikipedia.org/wiki/Agriculture_vivrière + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zelfvoorzieningslandbouw zē•mel
█ Zelfstandig naamwoord Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zemel Neerlandistiek www.neerlandistiek.nl/2015/06/etymologie-zemel/ Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zemelen ● Verwante term: graan ● Duitse term: ● Engelse term: ● Franse term: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zemel zet•ij•zer
█ Zelfstandig naamwoord ■ Voluit: zaagzetijzer Het MOT www.mot.be/resource/Tool/zaagzetijzer?lang=nl ● Verwante termen: ● Engelse term: www.mot.be/resource/Tool/saw-setting-iron?lang=en ● Franse term: www.mot.be/resource/Tool/tourne-a-gauche?lang=fr + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zetijzer zet•tang
█ Zelfstandig naamwoord ■ Voluit: zaagzettang
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaagzettang Het MOT www.mot.be/resource/Tool/zaagzettang?lang=nl ● Verwante termen: ● Duitse term: Schränkzange ● Engelse termen: saw set, saw setting pliers www.mot.be/resource/Tool/saw-setting-pliers?lang=en
● Franse term: www.mot.be/resource/Tool/pince-a-avoyer?lang=fr + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zettang
zet•ten
█ Werkwoord █ Naamwoorden van handeling: (het) zetten, (de) zetting De tanden van een zaag in bepaalde positie buigen met een zetijzer, zettang of hamer.
● Duitse term: schränken. Naamwoorden van handeling: Schränken, Schränkung
www.duden.de/rechtschreibung/schraenken https://de.wikipedia.org/wiki/Schränkung_(Säge) ● Engelse term: set
● Franse term: avoyer. Naamwoord van handeling: avoyage https://fr.wiktionary.org/wiki/avoyer https://fr.wikipedia.org/wiki/Avoyage + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zetten zi...
Eenhandige zeis.
Wordt tesamen met de mathaak oftewel pikhaak gebruikt.
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zicht_(gereedschap) Het MOT www.mot.be/resource/Tool/zicht?lang=nl Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zicht1 Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M088804 "pik", Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M053700
● Duitse termen: Kniesense, Sichte
https://de.wikipedia.org/wiki/Sichte www.hvva.org/hvvanew7-2b.JPG ● Engelse termen: sith, flemish scythe https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Siths https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Siths_in_art ● Franse termen: pique, piquet, sape www.mot.be/resource/Tool/sape?lang=fr + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zicht zich•ten
█ Werkwoord █ Naamwoord van handeling: (het) zichten zicht•hout
█ Zelfstandig naamwoord Hout dat na verwerking zichtbaar is. Bijvoorbeeld het hout aan de oppervlakte van een meubel. ● Verwante term: blindhout + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zichthout zicht•laan
█ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zichtlaan ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zichtlaan zicht•scherm
█ Zelfstandig naamwoord In de context van deze lijst: bomen en struiken die door hun opstelling het zicht ontnemen. Van toepassing op een haag of dichte bomenrij die het zicht op een gebouw of tuin ontneemt.
● Franse term: brise vue
ziek•te•beeld
█ Zelfstandig naamwoord Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M088873 ● Verwante term: plantenziekte + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#ziektebeeld ziekteverwekker
ziek•te•ver•wek•ker █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: pathogeen Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Pathogeen ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#ziekteverwekker zigzagsgewijs
zig•zags•ge•wijs █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniemen: zigzag, zigzagpatroon, zigzagvormig Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M088991 Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zigzag_(lijn) Neerlandistiek www.neerlandistiek.nl/2017/02/etymologie-zigzag/ Groeiwijze die men aantreft in jonge takken van onder meer hazelaar en veldiep.
● Verwante termen: ● Duitse term: Zickzack-Muster https://de.wikipedia.org/wiki/Zick-Zack-Muster ● Engelse term: zigzag https://en.wikipedia.org/wiki/Zigzag ● Franse term: zigzag https://fr.wikipedia.org/wiki/Zigzag https://fr.wiktionary.org/wiki/zigzag + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zigzagsgewijs ■ Wisselvorm: ziep
Keine waterloop.
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Ziepbeek Ziepbeek kan als een tautologie beschouwd worden omdat ziep op zich een waternaam is. Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089127 Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zijp Oudnederlands Woordenboek, 500-1200, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=ONW&id=ID4931 Vroegmiddelnederlands Woordenboek, 1200-1300, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=VMNW&id=ID67252 Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=51904 http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=52098 Busselziep, Opoeteren? (B) Kraaizijpe, Zonnebeke (B) Oudnederlands Woordenboek, 500-1200, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=ONW&id=ID4931.re.3&article=kraaizijpe Er is woordverwantschap tussen zijp en sijpelen (in het Duits ook siepen en seifen).
Etymologiebank.nl Plaatsnaam: Zijpstraat ● Verwante term: beek ● Duitse term: Seife Regenrinne im Feld, Strassenrinne. Bron: 2.a., woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=RhWB&lemid=RS17352 + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zijp ■ Van het werkwoord zinken
Laagte in de bodem.
Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zink1 Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089278 senke, Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=51403 zonk, Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089622 zinken, Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zinken ● Verwante termen: ● Duitse term: Senke ● Duitse term, met voorvoegsel: Bodensenke www.dwds.de/wb/Senke + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zink Hout in water dat niet drijft.
Bijvoorbeeld, hout van de gele kornoelje zinkt in water.
zinkstuk
zink•stuk █ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zinkstuk ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zinkstuk zo...
zō•de
█ Zelfstandig naamwoord Zode, plag/vlag en ris/rus zijn in grote lijnen synoniemen.
Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Graszode Etymologiebank.nl
www.etymologiebank.nl/trefwoord/zode1
Geïntegreerde Taal-Bank, Instituut voor de Nederlandse Taal http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=results&wdb=wnt%2Cvmnw%2Conw%2Cmnw&uitvoer=HTML&lemmodern=%22zode%22 ● Verwante termen: ● Duitse termen: Sode, Soden www.dwds.de/wb/Sode https://de.wikipedia.org/wiki/Grassode www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=RhWB&lemid=RS18819 (Rasenstück, ausgestochenes Grasstück (zum Verbrennen)) www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=DWB&lemid=GS30240 (torfscholle, ausgestochenes rasenstück) (... zunächst von dem zur feuerung (als siedemittel) gebrauchten torf gesagt, nachher auch auf das grüne rasenstück bezogen worden ist;) www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=Meyers&lemid=IS10972 www.plattmakers.de/nl/773/Soden "sumpfige Stelle in Feld u. Wiese, Sumpf; Wiesenstück im Felde" http://www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=RhWB&lemid=RS18854 ● Zwitserduitse term: Sode https://digital.idiotikon.ch/idtkn/id7.htm#!page/70319/mode/1up ● Engelse term: sod https://en.wikipedia.org/wiki/Sod https://en.wiktionary.org/wiki/sod www.etymonline.com/word/sod + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zode zō•den
█ Werkwoord █ Naamwoord van handeling: (het) zoden ■ Synoniem: plaggen Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=53082 Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089401.re.1 ● Verwante termen: ● Duitse termen: soden www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=DWB&lemid=GS30248 www.wallhecke.de/Niederdeutsch/niederdeutsch.html + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoden zō•den•slag
█ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zoden slaan
■ Wisselvorm: zoodslag
Recht van zoden te steken of meer algemeen van aarde te halen. Bron, bewerkte tekst: Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089401.re.38 ● Verwante termen: zoei•en
■ Synoniem: zouwen
█ Werkwoord zoei•mes
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zouwmes zoemboom
zoem•boom █ Zelfstandig naamwoord Boom of hogere struik in bloei die veel bijen, hommels en andere gevleugelde insecten aantrekt op zoek naar nectar. Als men in de buurt van de boom komt lijkt het alsof de boom zoemt. Dat is het geluid van de vleugelslagen van de talrijke insecten die aangetrokken worden door de nectar in de zoemboom. Enkele voorbeelden van zoemboomsoorten zijn boswilg, meidoorn, linde en valse acacia. ● Verwante termen:
● Engelse term: buzzing tree
www.flickr.com/photos/jen_in_brisbane/3043092916/ + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoemboom zoem•plek
█ Zelfstandig naamwoord Plek met bloemen en bloesem in een tuin of park waar je vliegende insecten zoals vliegen en bijen luid hoort zoemen.
Aster, klimop, wilg en linde zijn planten die veel zoemende insecten aantrekken.
● Verwante termen: zoet•hout
█ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zoethout ● Verwante term: hout ● Duitse term: Süßholz https://de.wikipedia.org/wiki/Lakritze ● Engelse term: liquorice (stick) ● Franse term: (baton de) réglisse + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoethout Getijde in zoete wateren.
● Verwante term: vloedbranding ● Verwante Engelse termen: tidal marsh, tidal river https://en.wikipedia.org/wiki/Tidal_marsh https://en.wikipedia.org/wiki/Tidal_river + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoetwatergetijde zoetwatergetijdenatuur
zoet•wa•ter•ge•tij•de•na•tuur █ Zelfstandig naamwoord Zoetwatergetijdenatuur keert terug op Tiengemeten door Marion de Boo http://natuurtijdschriften.nl/download?type=document;docid=580040 ● Verwante termen:
zomerannuel
zō•mer•an•nuel █ Zelfstandig naamwoord Term voor eenjarige planten die in dezelfde groeiperiode kiemen, zaad zetten en afsterven. Bron: www.groen.net/Article.aspx?id=6884 annuel, Wiktionary https://nl.wiktionary.org/wiki/annuel ● Verwante termen: ● Engelse term: summer annual https://en.wikipedia.org/wiki/Annual_plant#Summer + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zomerannuel zō•mer•bed
█ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zomerbed Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089521 ● Verwante termen: ● Franse term: lit mineur https://fr.wikipedia.org/wiki/Lit_mineur + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zomerbed zō•mer•bō•de
█ Zelfstandig naamwoord Verschijning die de zomer aankondigt. Ontwikkeling in een plant die aantoont dat de zomer nabij is. Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089515.re.65 www.volkskrant.nl/wetenschap/de-fluiter-is-de-ultieme-zomerbode~a4038140/ ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zomerbode zō•mer•dijk
█ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zomerkade ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zomerdijk Vogels en vlinders.
zomerinteressant
zō•mer•in•te•res•sant █ Bijvoeglijk naamwoord In de zomer: Planten die textuur, kleur of andere visuele effecten bieden door bladkleur, vruchten, schorsbeeld en andere verschijnselen en die het zomerbeeld opfleuren zijn zomerinteressant. ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zomerinteressant In de zomer gevormde loot.
Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089515.re.261&article=zomerloot zō•mer•punt
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: langste dag ■ Antoniemen: winterpunt, kortste dag Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Langste_dag ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zomerpunt zō•mer•snoei
█ Zelfstandig naamwoord Snoei uitgevoerd in de zomer.
In het boek Bossen van Vlaanderen staat geschreven dat geleide hagen best twee maal per zomerhalfjaar geschoren, geleid en gevlochten worden.
Bossen van Vlaanderen - Een historische ecologie. Guido Tack, Paul Van den Bremt en Martin Hermy. Davidsfonds, 1993. Bladzijde 88, kolom 2. Zomersnoei kan zonnebrand veroorzaken aan appels en druiven
Het geheel aan bladeren en voortplantingsorganen van bomen en struiken in de zomer en hoe dat eruitziet. Wat bomen en struiken in de zomer dragen.
zomp
█ Zelfstandig naamwoord Moeras. Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zomp2 Geïntegreerde Taal-Bank, Instituut voor de Nederlandse Taal http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=results&wdb=wnt%2Cvmnw%2Conw%2Cmnw&uitvoer=HTML&lemmodern=%22zomp%22 Neerlandistiek www.neerlandistiek.nl/2016/06/etymologie-zomp/ Wiktionary https://nl.wiktionary.org/wiki/zomp
● Duitse term: Sumf
● Engelse termen: sump, swamp www.etymonline.com/word/sump www.etymonline.com/word/swamp + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zomp zompig
www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/zompigzom•pig █ Bijvoeglijk naamwoord ■ Synoniem: moerassig Wiktionary https://nl.wiktionary.org/wiki/zompig Van Dale ● Verwante termen: ● Engelse term, woordverwant: swampy https://en.wiktionary.org/wiki/swampy ● Engelse term: marshy https://fr.wiktionary.org/wiki/marshy + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zompig zonlichtdempend
zon•licht•dem•pend █ Bijvoeglijk naamwoord De eigenschap hebbend zonlicht te dempen. De dichte kroon van een opgaande boom heeft een zonlichtdempend effect op planten onder de kroon. www.dbnl.org/tekst/hulz002ontr02_01/hulz002ontr02_01_0004.php dempend, Wiktionary
zonnebrand
zon•ne•brand █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: schorsbrand 1. Schade door directe lichtinval van de zon op bomen met een dunne schorslaag zoals beuk. Waar nevenstaande, schaduwwerpende bomen weggehaald worden kan er zonnebrand optreden bij de overstaanders. Zware kroonsnoei kan leiden tot schorsbrand bij de gesnoeide boom. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnebrand 2. Schade door directe lichtinval van de zon op appelen, peren en druiven.
www.houtwal.be/vakjargon/_vaktaal_index.htm www.houtwal.be/vakartikels/ziekten_plagen/zonnebrand.htm
● Verwante termen: ● Duitse termen: Rindenbrand, Sonnenbrand https://de.wikipedia.org/wiki/Holzfehler#Rindenbrand www.forst.tu-muenchen.de/EXT/LST/BOTAN/LEHRE/PATHO/abiotisch/sonnenbrand.html ● Engelse term: sunscald https://en.wikipedia.org/wiki/Sun_scald ● Franse term: coup de soleil + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zonnebrand zonnescherm
zon•ne•scherm █ Zelfstandig naamwoord Scherm dat beschutting biedt tegen zonlicht. ● Verwante term: zichtscherm ● Engelse termen: brise soleil, sunscreen, sunshade https://en.wikipedia.org/wiki/Brise_soleil ● Franse term: brite-soleil https://fr.wikipedia.org/wiki/Brise-soleil + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zonnescherm Scheur in de schors van een zonnebrandgevoelige soort zoals beuk, veroorzaakt door zonlicht.
Zomerwende en winterwende.
● Verwante termen: ● Duitse term: Sonnenwende https://de.wikipedia.org/wiki/Sonnenwende ● Engelse term: solstice https://en.wikipedia.org/wiki/Solstice ● Franse term: solstice https://fr.wikipedia.org/wiki/Solstice + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zonnewende zoöchorie
zoö•cho•rie █ Zelfstandig naamwoord Verspreiding van zaden door dieren. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zoöchorie Ecopedia www.ecopedia.be/145/encyclopedie/ bestuiving, bevruchting ● Verwante termen:
● Duitse term: Zoocherie
https://de.wikipedia.org/wiki/Zoochorie ● Engelse term: zoophily https://en.wikipedia.org/wiki/Zoophily ● Franse term: zoocherie https://fr.wikipedia.org/wiki/Zoochorie https://fr.wikipedia.org/wiki/Pollinisation#Pollinisation_par_les_animaux_.28la_zoogamie.29 + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoochorie ● Verwante term: -gamie ● Engelse term: zoogamy https://en.wiktionary.org/wiki/zoogamy ● Franse term: zoogamie https://fr.wiktionary.org/wiki/zoogamie + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoogamie zoom
█ Zelfstandig naamwoord 1. Gedeelte van een vlak of voorwerp dat zich langs de grens of aan den omtrek daarvan bevindt. 1.1. Rand van een bos, veld, aardlaag enzovoort.
Bron, bewerkte tekst: Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089737 https://nl.wikipedia.org/wiki/Bergen_op_Zoom#Toponymie
https://nl.wikipedia.org/wiki/Somme_(rivier) ● Verwante termen: ● Duitse termen: Krautsaum, Saum ● Franse termen: bande herbeuse, ourlet, ourlet herbacé, ourlet herbeux + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoom zoomkap
zoom•kap
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zoomslag zoom-mantelvegetatie
zoom-man•tel•ve•ge•ta•tie █ Zelfstandig naamwoord Door de bomen het bos zien - Bosbouwbegrippenlijst www.doordebomenhetboszien.nl/html/z.html Natuurlexicon.be www.natuurlexicon.be/mantelenzoomvegetatie.html ● Verwante termen: ● Franse term: lisière https://fr.wikipedia.org/wiki/Lisière + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoom-mantelvegetatie zoom•slag
█ Zelfstandig naamwoord █ Naamwoord van handeling van zoom slaan ■ Synoniem: zoomkap Ecopedia www.ecopedia.be/182/encyclopedie/ Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Productiebos#Zoomslag ● Verwante termen: ● Duitse term: Saumschlag https://de.wikipedia.org/wiki/Saumschlag + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoomslag zoomvegetatie
zoom•ve•ge•ta•tie █ Zelfstandig naamwoord Encyclo.nl www.encyclo.nl/begrip/zoomvegetatie zoönose
zoö•no•se █ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zoönose Ecopedia www.ecopedia.be/272/encyclopedie/ ● Verwante term: vector ● Duitse term: Zoonose https://de.wikipedia.org/wiki/Zoonose ● Engelse term: zoonosis https://en.wikipedia.org/wiki/Zoonosis ● Franse term: zoonose https://fr.wikipedia.org/wiki/Zoonose + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoonose zoutschade
zout•scha•de █ Zelfstandig naamwoord Encyclo.nl www.encyclo.nl/begrip/Zoutschade ● Verwante term: plantenziekte + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zoutschade ■ Wisselvormen: zeeg, zoef, zoeg, zoei, zuw Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089422 Geïntegreerde Taal-Bank, Instituut voor de Nederlandse Taal http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=results&wdb=wnt%2Cvmnw%2Conw%2Cmnw&uitvoer=HTML&lemmodern=%22zoei%22 sauwe www.hasel.be/node/289890 zeeg, Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zeeg1 zeeg, Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M088088 zijgen www.etymologiebank.nl/trefwoord/zijgen zeegdijk, Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=50869 Zouw komt van su (Duits Su), u zoals in dun, met w-klank op het einde = suw, zuw, met als variant zouw. Su is de wortel van zij- in zijgen en zuigen.
● Duitse term: Sode, Su, Suche, Suge Sode "Rinne, nicht gepflastert, in der die schmutzigen Abwässer stehen, Strassengosse, Sumpfgraben, auch der darin befindliche schlammige Schmutz, Wasserabflussrinne im Hof, im Keller [Pohlsödche Abfluss aus dem Stalle Bo; Wassergraben, Regenrinne im Felde" Bron: Artikel 2.a. www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=RhWB&lemid=RS18819 Su
Su = Sau (s. d.); Su II -ū: = Wasserabzugsgraben s. Suge I. Bron: www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=RhWB&lemid=RS28353 Suche
Artikel d. "als wasserleitung auf dem felde Schöpf tirol. 728; rinnsal eines baches, mühlgraben" Bron: www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=DWB&lemid=GS55811 Suge www.wdw.uni-trier.de/onlinewb/index.php3?id=62584 ● Waalse term, woordverwant: sohe "Le sillon fait pour la plantation de la haie s'appelle so/ie. Une sohe est aussi une rigole qui permet l'écoulement des eaux d'un terrain humide (sohi one wede). Ce travail est aujourd'hui supplanté par le drainage, drênèS^e." https://archive.org/stream/BulletinDictionnaireWallon1/wallon_bulletin1_djvu.txt + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zouw zou•wen
█ Werkwoord █ Naamwoorden van handeling: (het) zoeien, (de) zoeiing
■ Wisselvorm: zoeien Het aanleggen en onderhouden van zouwenn, bijvoorbeeld met een zoewmes.
● Verwante termen: zouw•hak
Hak om te zouwen.
zouw•koord
█ Zelfstandig naamwoord Koord die bij het zouwen gespannen wordt om ...
1. de zouw rechtlijnig te laten verlopen, 2. de diepte van de zouw te bepalen, 3. het verval van de zouw te bepalen of de zouw waterpas te leggen. zouw•mes
■ Wisselvormen: zoegmes, zoeimes█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: walmes Gereedschap om zouwen aan te leggen en te onderhouden. Het zouwmes kan ook gebruikt worden om klot dat op de bodem gedroogd is in stukken te snijden.
Het MOT www.mot.be/resource/Tool/zodensnijder?lang=nl ● Verwante termen:
● Duitse termen: Bänden-messer, Bänden-axt (Bänd = beemd), Wiesenbeil, Wiesenmesser
www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=RhWB&lemid=RB01004 www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=RhWB&mode=Vernetzung&hitlist=&patternlist=&lemid=RB00992#XRB00993 (Wiesenbeil zum Aufhauen der Wiesenrinnen) Het Wiesenbeil heeft waarschijnlijk een iets andere functie dan het zoeimes. Met het Wiesenbeil slaat men in de grond en met het zoeimes snijdt men. www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/startGlobalSearch.tcl?stichwort=wiesenmesser www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/startGlobalSearch.tcl?stichwort=wiesenbeil www.mot.be/resource/Tool/zodenbijl?lang=nl + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zouwmes zouw•schop
█ Zelfstandig naamwoord ■ Wisselvorm: zouwbats
■ Synoniem, uit de bouwwereld: kabelschop
Versmalde bats om zouwen te vegen of uit te graven.
www.polet.be/sites/polet/files/products/1103121.jpg In de context van zouwen had deze schop nog geen naam. De samensteller heeft deze naam bedacht en hier geplaatst op 2 oktober 2018.
zu...
zuiger
zui•ger
█ Zelfstandig naamwoord Oorspronkelijk een term uit de boomfruitteelt: Tak die meestal op de rug van een gesteltak boven in de boom groeit en waarvan de schors/bast glad blijft. Zuigers zijn ongezonde, instabiele takken die in veel gevallen uit zichzelf terugsterven.
Bron, bewerkte tekst: www.fruitpluktuin.nl/fruit/Overige/woordenlijst-van-fruitboom Deze tak verbruikt oftewel zuigt nutteloos groeikracht van de boom, nutteloos in de ogen van de oogster.
In de terminologie van boomverzorgers komt zuiger ook voor als een tak die concurreert met de top van de hoofdstam.
vormbreker, vorm zoals in groeivorm; een tak die de gewenste groeivorm van de boom verbreekt. ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zuiger zuidvrucht
zuid•vrucht █ Zelfstandig naamwoord Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidvrucht Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089919 http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M004072&article=zuidvruchten ● Verwante termen: zuigwortel
zuig•wor•tel █ Zelfstandig naamwoord Wortel van een (half)parasiet die in het weefsel van de gastheer doordringt, en daar sappen uitzuigt (= haustorium). Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article_content&wdb=WNT&id=M010308 ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zuigwortel zuilboom
zuil•boom █ Zelfstandig naamwoord 1. Een boom of hogere struik die van nature zuilvormig is, met opstaande takken, zoals de jeneverbes. Zuileik. http://dendrologie.nl/wp-content/uploads/De-zuileiken-in-het-Von-Gimborn-Arboretum-te-Doorn.pdf
2. Een boom of struik die van jongs af aan door de mens in een zuilvorm gesnoeid is en door de mens in deze vorm gehouden wordt door regelmatig te snoeien. ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zuilboom zuiver kwartiers
zui•ver kwar•tiers █ Woordgroep [bijvoeglijk naamwoord/bijwoord + bijvoeglijk naamwoord] Bijvoeglijk naamwoord dat wijst op de methode van hout versnijden, evenwijdig met de draad. Het versnijden gebeurt door middel van zagen of klieven. Joostdevree.nl www.joostdevree.nl/shtmls/rift_gezaagd.shtml www.joostdevree.nl/bouwkunde2/kwartiers_gezaagd.htm In de video hieronder kun je zien hoe een boomstam zuiver kwartiers versneden wordt door middel van klieven.
● Verwante termen: ● Duitse termen: Radialschnitt, Riftschnitt ● Engelse term: rift sawn Rift is verwant aan to rive (= splijten). www.merriam-webster.com/dictionary/rift www.merriam-webster.com/dictionary/rive ● Franse term: débit(age) sur maille + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zuiver-kwartiers zui•ve•ren
█ Werkwoord █ Naamwoorden van handeling: (het) zuiveren, (de) zuivering In de bosbouw: In een jong bos (vóór het omslagpunt) wegnemen van slecht gevormde of beschadigde exemplaren of bomen die de gewenste soorten in hun groei belemmeren. Bron: www.doordebomenhetboszien.nl/html/z.html
Ensie www.ensie.nl/probos/zuiveren ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zuiveren zuur•de•sem
█ Zelfstandig naamwoord Deze term is een tautologie. Kijk bij desem. + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zuurdesem zuur•min•nend
█ Bijvoeglijk naamwoord
Wordt gezegd van planten die een zure bodem (een bodem met een lage pH) verkiezen. Bron: Een bewerking van de tekst van Guy De Kinder. www.houtwal.be/vakjargon/_vaktaal_index.htm zw...
■ Wisselvormen: swade, swat, zwade, zwat
1. Hoeveelheid gewas die door één slag met een zeis wordt afgemaaid; snede gras. Lees ook de toevoeging onder 3. Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zwad 2. Rij van gemaaid gewas. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwad Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zwad Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090233 Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=56581&article=swade Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=56451 Oudnederlands Woordenboek, 500-1200, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=ONW&id=ID4841 Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090245 ● Verwante termen:
● Duitse term: Schwade
https://de.wikipedia.org/wiki/Schwade ● Engelse termen, woordverwant: swade, swath ● Engelse term: reap www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=swade www.merriam-webster.com/dictionary/swath https://en.wiktionary.org/wiki/reap#Noun https://en.wikipedia.org/wiki/Windrow ● Franse term: andain https://fr.wikipedia.org/wiki/Andain 3. In de vorm van zwade: grote zeis of zeissteel
Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090245 +++
Toevoeging bij 1
Zwad in de betekenis van 1 kan in verband gebracht worden met de lemma's zwet en swette die een grens aanduiden.
zwet, zwette, Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090555&article=swethe swette, Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=56767&article=swethe De verklaring hiervoor is te vinden in een Engelstalige bron.
Old Frisian swethe "boundary made by a scythe". www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=swath De grens heeft de breedte van een zwad in de betekenis van 1.
Oudfries swethe [grens] Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zwad sweththe https://sites.google.com/site/hvberkelrodenrijs/straatnamen sweththe Oudnederlands Woordenboek, 500-1200, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=ONW&id=ID4932&article=sweththe https://books.google.be/books?id=bd5MyxUOX78C&pg=PA23&lpg=PA23&dq=sweththe&source=bl&ots=UJFf7USdOp&sig=eKV9zG3DSlXXMbhp4OjUPitsv-s&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjw_L61zaHSAhXEIsAKHRmmB30Q6AEISTAJ#v=onepage&q=sweththe&f=false https://books.google.be/books?id=9_X44k9-3j8C&pg=PA874&lpg=PA874&dq=sweththe&source=bl&ots=ZQV_4On7ig&sig=Ba8P5LIwSHKAP5C7YcVgaUtstKo&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj8vrSFzqHSAhXKJcAKHbeTBXw4ChDoAQgvMAU#v=onepage&q=sweththe&f=false Rik Thomas vermeldt in zijn werk Tussen schachttoren en steenstort* dat zwart in Zwarte berg mogelijk een wisselvorm is van swat of swade en dan is zwarte berg een heuvel aan of op een grens. Swat is ook een dialectisme dat zwart betekent en daardoor kan in de loop der tijd betekenisverwisseling en daaropvolgend klankverwisseling ontstaan.
Nog enkele relevante tekstdelen uit Elien Ranson's Masterproef**: Bladzijde 115 Hieruit kan afgeleid worden dat Zwart een derivatie is van ‘swaerde’ of ‘sweerde’ wat duidt op grond met grasbegroeiing (Van Goethem, 1965, p. 32). Als uitgegaan wordt van de ligging van het gehucht op de grens Moerbeke-Stekene, lijkt een verklaring van zwart als grensscheiding ook mogelijk. In dit geval zouden ‘zwart’ en ‘swaerten’ eerder afkomstig zijn van het Middelnederlandse ‘swat’ of ‘swade’ (Van Goethem, 1965, p. 32). Bladzijde 122 Het bepalende gedeelte swert of zwart kan op diverse manieren verklaard worden. Indien het letterlijk geïnterpreteerd wordt, wijst zwart op de kleur en dus op de hoedanigheid van de bodem. Hoewel de dunne bodemlaag van heidegronden over het algemeen aan de donkere kant is, stelt Heyse (1989b) dat deze benaming weinig specifiek is. Zwart zou eerder een vervorming zijn van ofwel het Middelnederlandse ‘swet’ wat grensscheiding betekent, ofwel ‘sweerde, swaerde’, wat duidt op grond met grasbegroeiing (Van Goethem, 1965, p. 32). Hoewel beide verklaringen mogelijk zijn, gezien de bodemgesteldheid, geeft Heyse (1989b, p. 61) de voorkeur aan de betekenis van grensscheiding waardoor het toponiem kan verklaard worden als ‘grensscheidende heuvel’. * Rik Thomas, Tussen schachttoren en steenstort : oorsprong en verleden van een zwarte berg, zijn zwart goud en de mijnwerkers die er leefden. Opglabbeek. ISBN 90-807338-1-4. ** Elien Ranson, Historisch-geografisch onderzoek naar de relatie tussen toponiemen en het landschap in het studiegebied gelegen in de gemeentes Moerbeke, Stekene en Sinaai. 2011. Masterproef. http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/787/501/RUG01-001787501_2012_0001_AC.pdf swaerde, zwoerd, Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank
Artikel 2, http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=56479
Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank +++
1. Beugel aan een zeis die het zwad tijdens het maaien keert.
■ Synoniemen: jager, toejacht, toejager ■ Synoniem, indien groot en gemaakt van hout: wolf
Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090233.re.5&article jager, Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M028581&article=graszeis& ● Duitse term, indien groot en gemaakt van hout: Reff (Nederlands rijf = hark)
www.werkzeuginfos.de/sense-kaufen/ www.dwds.de/wb/Reff 2. Machine die het zwad keert.
Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090233.re.5&article ● Verwante termen bij 2: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwadkeerder zwam
█ Zelfstandig naamwoord Paddenstoel. Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zwam Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank Artikel 2: http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090302 Geïntegreerde Taal-Bank, Instituut voor de Nederlandse Taal http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=results&wdb=wnt%2Cvmnw%2Conw%2Cmnw&uitvoer=HTML&lemmodern=%22zwam%22 ● Verwante termen: zwamvlok
zwam•vlok █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: mycelium Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwamvlok ● Verwante termen: ● Duitse term: Myzel https://de.wikipedia.org/wiki/Myzel ● Engelse term: mycelium https://en.wikipedia.org/wiki/Mycelium ● Franse term: mycélium https://fr.wikipedia.org/wiki/Mycélium + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwamvlok Buigzaam.
Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=56541 Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank Duits schwingen en Engels swag en swing zijn woordverwant aan zwank.
www.etymonline.com/word/swag www.etymonline.com/word/swing zwenken, Duits schwenken/schwanken
Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zwenken www.dwds.de/wb/schwenken ● Verwante term: buigbaar ● Duitse termen: schwank, schwunk www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=PfWB&lemid=PS06103 www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/wbgui_py?sigle=LothWB&lemid=CS01307 www.woerterbuchnetz.de/cgi-bin/WBNetz/startGlobalSearch.tcl?stichwort=schwunk www.dwds.de/wb/schwank + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwank zwart residuloog
zwart re•si•du•loog █ Woordgroep [bijvoeglijk naamwoord + zelfstandig naamwoord] Bijprodukt in de papierproductie. www.proz.com/kudoz/english_to_dutch/paper_paper_manufacturing/3211367-black_liquor.html ● Verwante term: teer ● Duitse term: https://de.wikipedia.org/wiki/Schwarzlauge ● Engelse term: https://en.wikipedia.org/wiki/Black_liquor ● Franse term: https://fr.wikipedia.org/wiki/Liqueur_noire + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwart-residuloog zwem•vij•ver
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: biologisch zwembad Een zwemvijver is een vijver waarin ook kan gezwommen worden. De zuivering van het water gebeurt volledig biologisch met een filterende moeraszone. Bron: www.heldervijveren.com/nl/vijverinfo/zwemvijver
● Verwante termen: ● Duitse term: Schwimmteich https://de.wikipedia.org/wiki/Schwimmteich ● Engelse termen: natural pool, natural swimming pool https://en.wikipedia.org/wiki/Natural_pool ● Franse termen: baignade biologique, piscine biologique https://fr.wikipedia.org/wiki/Baignade_biologique + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwemvijver zwerfafval
zwerf•af•val █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zwerfvuil
1. Zwerfvuil in de vorm van hout.
2. Synoniem voor drijfhout, drijvend op het water of aan land gespoeld.
● Verwante termen: ● Engelse term: driftwood https://en.wikipedia.org/wiki/Driftwood + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwerfhout zwerf•steen
█ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniemen: erratisch blok, zwerfblok Steen of kei die door een gletsjer of ijskap is meegevoerd. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwerfsteen Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090542 Leestekens van het Landschap www.leestekensvanhetlandschap.nl/zwerfsteen Wiktionary https://nl.wiktionary.org/wiki/zwerfblok Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Blok_(afzettingsgesteente) https://nl.wikipedia.org/wiki/Kei_(afzettingsgesteente) Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090541 ● Engelse term: glacial erratic
https://en.wikipedia.org/wiki/Glacial_erratic ● Franse term: bloc erratique https://fr.wikipedia.org/wiki/Bloc_erratique + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwerfsteen zwerfvuil
zwerf•vuil █ Zelfstandig naamwoord ■ Synoniem: zwerfafval Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwerfafval ● Verwante term: zwerfhout ● Engelse term: litter https://en.wikipedia.org/wiki/Litter + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwerfvuil zwik•sen
█ Zelfstandig naamwoord ■ Wisselvormen: zwikse, zwiksie, zwiksel, zwikser Bij een waterput: Paal, balk of stok om water mee boven te halen. Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090659 ● Verwante termen: + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwiksen ■ Synoniem: priel
Een langgerekte, ondiepe geul op het strand, evenwijdig met de kustlijn verlopend. Meer algemeen wordt 'zwin' ook gebruikt voor een getijdengeul of voor een natuurlijke laagte met geulen of kreken in buitendijkse gronden, die ook bij eb met zeewater is gevuld. (Bron: Begrippenlijst landschap, Onroerend Erfgoed.) Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwin_(zee) https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwinkuil Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1500-1976, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090678 http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M090679 Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/zwin www.etymologiebank.nl/trefwoord/zwinden Bij de lemma's zwin en zwind horen de werkwoorden zwinden en verzwinden, gerelateerd aan de Duitse werkwoorden schwinden en verschwinden.
Zwijn in Zwijnaarde en Zwijndrecht is een afgeleide van zwin.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwijndrecht_(Nederland)#Zwin_en_drecht
swin, Middelnederlandsch Woordenboek, 1300-1500, Geïntegreerde Taal-Bank http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=56827&article=waterleiding gezwind, Etymologiebank.nl www.etymologiebank.nl/trefwoord/gezwind https://de.wikipedia.org/wiki/Priel
● Verwante termen: ● Duitse term: Schwund www.duden.de/rechtschreibung/Schwund www.dwds.de/wb/Schwund www.dwds.de/wb/schwinden www.dwds.de/wb/verschwinden + Bladwijzer: www.termenvanboheest.org/z#zwin |
